Schrijffouten en op kunstreis door de Middeleeuwen

Donderdag komt Sjoerd :-) waar ik me erg op verheug. Lekker weer even samen. Hij komt zelfs voor het eerst in Italië, dus er valt genoeg te bekijken en te beleven samen!

Een paar weken geleden heb ik voor het eerst een Italiaans congres mee mogen maken. Dit was echt verschrikkelijk, het leek wel een wedstrijd in ‘hoe lees ik zo snel mogelijk 12 A4’tjes voor’. Er was echt niks van te volgen en powerpoint lijkt hier ook nog niet doorgedrongen te zijn, terwijl het voor kunsthistorische lezingen toch wel vrij essentieel is om ook wat illustraties bij het verhaal te hebben! De slaapverwekkende Italiaanse lezingen stonden in scherp contrast met de twee lezingen van Nederlanders van ons instituut, die heel verfrissend en duidelijk waren. ’s Avonds hadden enkele sprekers afgezegd voor het 5-gangen diner en daarom mochten wij mee, wat de dag weer helemaal goedmaakte :-)

Ondertussen ben ik bezig mijn gefotografeerde brieven uit het Niccolini-archief te lezen. De correspondenten uit die tijd (eind 16e eeuw, begin 17e eeuw) gebruikten nog een erg inconsistente Italiaanse spelling (die ook nog eens per regio verschilde), vooral de sociaal gezien wat lager geplaatste personen, wat er soms toe leidt dat ik zelf ook schrijffouten ga maken, want als je iets maar vaak genoeg leest, nemen je hersens het al snel over. Dit geldt trouwens ook voor moderne woorden die in het Italiaans met dubbele medeklinkers worden geschreven en in het Nederlands niet (zoals accademia (IT) – academie (NL). Ik maak veel vergissingen en mijn Nederlands wordt er dus niet beter op!

Voor een ander familiearchief ben ik naar een kasteel in de Toscaanse heuvels geweest, waar ik zeer vriendelijk ontvangen werd en zelfs mee mocht lunchen. In de inventaris uit 1772 ontdekte ik een collectie nuttige brieven, helaas kon de vrouw des huizes (een gravin) de brieven nergens vinden. Het is nog onduidelijk of de brieven verloren zijn gegaan bij de overstroming van Florence in 1966 of dat ze nog ergens verstopt zitten onder de tientallen archiefbanden die geen nummers meer droegen (ook weggevaagd vanwege de overstroming). Er gaat nu iemand van de overkoepelende organisatie van Florentijnse archieven voor mij zoeken en het verhaal wordt nog vervolgd.

Ik heb inmiddels ook ontdekt waarom er zoveel schilderijencollecties van de rijke patriciërfamilies die ik onderzoek verloren zijn gegaan. Tot aan het einde van de 18e eeuw gold er een wet die ervoor zorgde dat kunstcollecties steeds overgeërfd werden door de eerstgeboren zoon uit de familie, en dat generaties lang. De collecties mochten niet verkocht of uit elkaar gehaald worden. Tijdens de Franse bezetting van Italië in de jaren ’90 van de 18e eeuw werd die wet echter afgeschaft, zodat rijkdom vrijer rond kon gaan (lees: naar Frankrijk kon verdwijnen). De afschaffing van die wet zorgde ervoor dat talrijke adellijke collecties uit elkaar vielen, geveild en opgekocht werden en zo in heel Europa en later in de hele wereld terecht kwamen. Jammer voor mij…leuk voor de rest van de wereld.

In de weekends ben ik er met Paula op uit geweest, steden bezocht en in jeugdherbergen geslapen. De Sint-Franciscusbasiliek in Assisi bekeken met fresco’s van rond 1300 (voor het eerst weer beweeglijke ‘vertellende’ scènes na de strakke middeleeuwen). De bedoeling was om ook Perugia te bekijken, een middeleeuws uitziende stad van Etruskische oorsprong. Hier konden we echter geen stap verzetten, omdat de stad overladen was met bezoekers van een internationaal chocoladefestival! Het fenomeen ‘extra treinen inzetten’ hoort niet bij de Italiaanse denktrant, dus was het ’s avonds nog spannend of we in een trein terug naar Florence konden komen, want de treinen puilden uit van de mensen, aangezien ze maar 1 keer in de 3 uur reden. Ook een weekend per trein door de prachige Apennijnen vol herfstkleuren naar Ravenna gereden, waar we de beroemde 6e-eeuwse (!) mozaïeken bekeken hebben, die gemaakt werden in een eeuw die nog net vooraf ging aan het begin van de stijve Byzantijnse figuren (je ziet ze al een beetje komen op de foto’s). Afgelopen weekend een kartuizer klooster bezocht, waar we de cel van een heremiet mochten bekijken: een slaapkamer, een eetkamertje, en een tuintje.

Bedankt voor al jullie leuke kaartjes en grappige krantenartikelen (met name Nora)!